Newsletter Tydzień w SEP

Odbudowa sektora wysokich technologii ma kluczowe znaczenie w zapewnieniu konkurencyjności polskiej gospodarki i przemysłu na europejskim i światowym rynku. Naukowcy, badawcze i przedsiębiorcy gotowi są do podjęcia tego wyzwania. Ponad stuosobowa grupa wybitnych ekspertów reprezentujących środowiska techniczne, zadeklarowała merytoryczne wsparcie dla rządu przy opracowaniu polskiej polityki technologicznej i strategii rozwoju wysokich technologii.

Grupa ekspertów ds. polityki technologicznej, reprezentująca 4 organizacje: Polską Izbę Gospodarczą Zaawansowanych Technologii, Federację Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT,  Konferencję Rektorów Polskich Uczelni Technicznych (KRPUT) oraz Radę Dyrektorów Jednostek Naukowych PAN, przedstawiła szefom dwóch resortów wstępne założenia i propozycje w tej sprawie.  W forum polityki technologicznej, które odbyło się 19 lutego w  Warszawskiem Domu Technika uczestniczyli: Krzysztof Hetman, minister rozwoju i technologii oraz Dariusz Wieczorek, minister nauki i szkolnictwa wyższego.

Gości przywitała Ewa Mańkiewicz-Cudny, prezes FSNT- NOT, a moderatorem spotkania z udziałem rektorów, dyrektorów instytutów badawczych, prezesów firm, organizacji i stowarzyszeń inżynierskich, był Jerzy Buzek, przewodniczący Rady Polskiej Izby Gospodarczej Zaawansowanych Technologii (IZTECH), były premier i były przewodniczący Parlamentu Europejskiego. – To jest bardzo ważne forum – zaznaczył otwierając dyskusję w gronie ekspertów – Jestem przekonany że ta setka osób, która w nim dzisiaj uczestniczy ma do wykonania wielkie zadania, aby dokonać przełomu w polskiej nauce i transferze technologii do gospodarki. Nadszedł czas, żebyśmy przestali być odbiorcami cudzych osiągnięć sprowadzanych do Polski, a stali się ich współtwórcami.  Od nas zależy czy potrafimy połączyć wysiłki i uruchomić sprawczy mechanizm, który dostarczy krajowi sukcesu w opracowaniu innowacyjnych technologii na światowym poziomie.

Wstępem do dyskusji w panelu problemowym, w którym głos zabierało 11  ekspertów, było wystąpienie prof. Ryszarda Pregiela, prezesa Centrum Zastosowań Perspektywicznych Technologii, zatytułowane „Wyzwania polskiej polityki technologicznej”. Założyciel powołanego 15 lat IZTECH-u skoncentrował się w swojej wypowiedzi na problemach, które najbardziej niepokoją inżynierskie środowisko naukowe. – W czasie transformacji ustrojowej zniknęły całe gałęzie przemysłu wysokiej techniki, w tym przemysł komputerowy, obrabiarkowy  czy telekomunikacyjny. Nie potrafiliśmy tych gałęzi wysokiej techniki do dzisiaj odbudować. Nie mamy ani jednego przedsiębiorstwa wysokiej techniki, które byłoby globalnie widoczne i  jesteśmy pod tym względem jedynym takim krajem wśród 6 największych państw Wspólnoty Europejskiej. Najwyższy czas żeby to zmienić, bo mamy w Polsce  ambitnych i zdolnych twórców techniki oraz ogromny potencjał do rozwoju innowacyjnych technologii.

Wstępując do Unii Europejskiej w 2004 roku byliśmy na trzecim miejscu od końca w rankingu innowacyjności. Za nami została tylko Rumunia i Bułgaria. W roku 2023 jesteśmy nadal na trzecim miejscu od końca i za nami też jest tylko Rumunia i Bułgaria. Pomimo naszej dumy z postępu gospodarczego trzech ostatnich dekad, nie posunęliśmy się ani o krok do przodu, stając się montownią produkcji przemysłowej a nie kreatorem nowych technologii.

Polska na badania i rozwój wydaje zaledwie 1% PKB liczonego per capita, prawie trzy razy mniej niż  wynosi średni wskaźnik Unii Europejskiej. Nakłady Niemiec na ten cel są co najmniej 16 razy większe. Opracowanie rządowej strategii innowacyjności stanie się  łącznikiem pomiędzy polityką dotyczącą badań i rozwoju technologicznego a polityką przemysłową. To umożliwi stworzenie warunków sprzyjających wprowadzaniu nowatorskich pomysłów na rynek.

 – Z polskimi innowacjami rzeczywiście nie jest dobrze, mimo że jest to fundament każdej gospodarki – potwierdził Krzysztof Hetman, minister rozwoju i technologii – Chcemy to zmienić we współpracy z naukowcami i przedsiębiorcami. Bardzo liczymy na to, że pomogą nam państwo nie tylko ustalić przyczyny tej  niekorzystnej sytuacji, ale także wskażą kierunki koniecznych zmian.  My możemy dobrze zaadresować pieniądze, usuwać bariery legislacyjne dotyczące prowadzenia badań i działalności gospodarczej natomiast bez udziału środowisk naukowych nie dokonamy wyboru inteligentnych specjalizacji, które należy wspierać dla zapewnienia Polsce suwerenności technologicznej. Największy nacisk chcemy położyć na komercjalizację technologicznych rozwiązań i wprowadzenie ich do gospodarki, bo to przyniesie nam wszystkim oczekiwany efekt.

Minister zapewnił, że pieniędzy na ten cel z pewnością nie zabraknie, ale muszą być racjonalnie wykorzystywane. Niedługo oprócz Krajowego Planu Odbudowy będziemy przekazywać środki z Funduszu Spójności. Jest  to 70 mld euro na politykę inwestycyjną.

Do propozycji zmian zgłaszanych podczas dyskusji panelowej przez dyrektorów instytutów badawczych i przedsiębiorców odniósł się także Dariusz Wieczorek, minister nauki i szkolnictwa wyższego. – Poruszane przez państwa sprawy są kluczowe dla nauki, która musi przede wszystkim służyć ludziom i polskiej gospodarce. Powinniśmy ograniczyć zakup technologii za granicą zlecając badania polskim instytutom i wyższym uczelniom, szczególnie w dziedzinie obronności, a także wysokich technologii. To jest bowiem gwarancja naszego bezpieczeństwa narodowego. Będziemy systematycznie zwiększać nakłady na badania i rozwój, żeby Polska była silnym państwem w Unii Europejskiej i zajmowała czołowe miejsca w rankingach innowacyjności. Każdy apel środowisk naukowych w tej sprawie ułatwi mi starania w rządzie o zwiększenie budżetu na ten cel, zachęcał minister.

Innowacje odgrywają coraz większą rolę w gospodarce każdego kraju. Oprócz korzyści, jakie niosą użytkownikom, sprzyjają tworzeniu atrakcyjnych miejsc pracy, budowaniu bardziej ekologicznego społeczeństwa i poprawie jakości naszego życia powiedziała w podsumowaniu merytorycznej dyskusji Ewa Mańkiewicz-Cudny, prezes Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT – Nie wszystkim uczestnikom dzisiejszego spotkania udało się zgłosić swoje sugestie, dlatego zachęcamy do ich przesyłania za naszym pośrednictwem grupie roboczej ds. polityki technologicznej. Propozycje te posłużą do przygotowania memorandum w sprawie polskiej polityki technologicznej, a następnie zostaną przekazane na ręce obu ministrów uczestniczących w  dzisiejszym forum.

Przed zakończeniem spotkania Zygmunt  Krasiński, prezes Polskiej Izby Gospodarczej Zaawansowanych Technologii poinformował uczestników o przygotowaniach do Środkowoeuropejskiego Forum Technologicznego CETEF’24, które odbędzie się 20-21 maja w Krakowie.

Jolanta Czudak

Artykuł ukazał się w Magazynie Liderzy Innowacyjności w Dzienniku Gazecie Prawnej